De voortgangsrapportage van de Regionale Energiestrategie (RES) van Regio Foodvalley laat zien dat in de RES-regio groei nodig is in het aantal projecten voor duurzame opwekking van zonne- en windenergie.
Regio Foodvalley wil in 2050 energieneutraal zijn. In 2030 moet hiervoor een grote stap gemaakt zijn door meer duurzame energie op te wekken, meer energie te besparen en de warmtetransitie vooruit te helpen. Dit gebeurt door zonne- en windenergie op te wekken, het zoeken naar duurzame warmtebronnen als alternatief voor aardgas en hulp bij isolatie. Naast het realiseren van de doelstellingen voor opwek, besparing en warmte bouwt de regio tegelijkertijd aan een nieuw energiesysteem waarmee Foodvalley toekomstbestendig wordt.
In de voortgangsrapportage, die deze week wordt aangeboden aan alle RES-partners in de regio, wordt de conclusie getrokken dat de aankomende jaren in het teken moeten staan van continueren en versnellen van de uitvoering van de regionale energiestrategie. Elke twee jaar geven de gemeenten, waterschappen en de provincies in een Voortgangsrapportage aan hoe ver ze zijn met de uitvoering van de RES. Deze overheden werken samen om hun ambitie, die in 2021 in de RES 1.0 is vastgelegd, voor 2030 te realiseren. Regio Foodvalley heeft de doelstelling om 0,75 terawattuur (TWh) duurzame zonne- en windenergie op land op te wekken. Het actuele beeld is dat overheden, inwoners, ondernemers en bijvoorbeeld de netwerkbedrijven moeten versnellen om deze doelstelling te halen.
Moeilijke opgave
Het regionale RES-bod van 0,75 TWh zal alleen worden gehaald als alle, nu bij de gemeenten bekende projecten, tijdig worden gerealiseerd. Dit is een moeilijke opgave: omdat ook duidelijk is dat niet alle projecten zullen worden gerealiseerd. Ontwikkelaars zien af van ontwikkeling of stranden in juridische procedures. Om het RES-bod te halen, of zelfs te overtreffen en de gezamenlijke ambitie te kunnen halen, zullen hierom komende tijd extra projecten nodig zijn.
Volgens René Windhouwer, bestuurlijk trekker Energieprogramma / RES Regio Foodvalley, is op alle fronten extra inzet nodig: zowel op het gebied van grootschalige opwek van duurzame energie als isolatie en de warmtetransitie. Windhouwer: “Met het bod van 0,75 TWh draagt onze regio bij aan het realiseren van de landelijke doelstelling uit het Klimaatakkoord van minimaal 35 TWh in 2030. Zijn we klaar als we ons bod halen? Nee. Ons huidige elektriciteitsverbruik zal de komende tien jaar minimaal verdrievoudigen. De laatste voortgangsrapportage van de RES-afspraken Regio Foodvalley leert ons dat we moeten versnellen om ons bod te halen. De kans dat Regio Foodvalley haar doelstelling van 0.75 TWH behaald, is afhankelijk van de mate van hardheid van projecten, de mogelijkheid tot het initiëren van nieuwe projecten en het doorzettingsvermogen van alle betrokken partijen om deze projecten, van tekentafel tot vergund, gerealiseerd te krijgen, inclusief alle te overwinnen obstakels zoals netcongestie, nieuwe milieunormen voor windparken en de wespendief die komende jaren rondom de Veluwe tot beperkingen leidt.”
Geen nieuwe doelstelling nodig
In de voortgangsrapportage concluderen Windhouwer, hij is ook wethouder duurzaamheid in Nijkerk, en zijn regionale medebestuurders dat er op dit moment geen nieuwe regionale doelstelling nodig is. De bestuurders signaleren wel vijf aandachtspunten om de regionale energiestrategie te realiseren. Zo is het nodig dat bestuurders elkaar onderling aanspreken op en helpen bij het naleven van de gemaakte afspraken. Leren omgaan met netcongestie is ook een belangrijk punt. Lokale opwek is een cruciale bouwsteen in het energiesysteem van morgen: meer flexibel, slim en lokaal. Zo krijgt de regio een energiesysteem dat minder afhankelijk is van het energienet. Windhouwer: “En het helpt als we met elkaar voortdurend een consistente boodschap afgeven over de noodzaak van het opwekken van duurzame elektriciteit op land, los van politieke ontwikkelingen. De uitvoering van het Energieprogramma / RES in de Regio Foodvalley moet eerlijk en rechtvaardig zijn met aandacht voor lasten en lusten, met name voor mensen in de zoekgebieden. Dat betekent eerlijke informatie, ruimte voor lokaal eigendom en fatsoenlijke compensatie voor degenen die rechtstreeks schade lijden.”
Hiernaast willen de bestuurders met elkaar afspreken om de regionale warmtetransitie beter te ondersteunen. In de RES 1.0 is vastgesteld dat alle gemeenten een Transitievisie Warmte (TVW) zullen vaststellen. Die doelstelling is gerealiseerd. Ook op het gebied van isolatie is het nodige gebeurd. Regionaal zijn met de inzet van Energieloketten en bijvoorbeeld de collectieve inkoop van isolatiematerialen goede stappen gezet. Afgelopen jaar is door de Oekraïne-oorlog, en de gestegen energieprijzen, veel extra besparing gerealiseerd.
Energie is een cruciaal puzzelstuk
Energie is volgens Windhouwer een ‘cruciaal’ puzzelstuk als het gaat over het toekomstbestendig maken van de regio. “Als de voortgangsrapportage ons iets leert, is het dat we als overheden – Rijk, provincies, regio, gemeenten, waterschap – met de maatschappelijke partners continu moeten samenwerken aan een goede ruimtelijke inpassing van opgaven als wonen, stikstof, industrie en natuur. Met hierbij altijd oog voor de energie die nodig is voor deze opgaven in de komende decennia. Energie moeten we nog meer zien als een integraal onderdeel van de ruimtelijke puzzel én als noodzakelijke voorwaarde voor een goed economisch vestigingsklimaat en een aantrekkelijke woon- en leefomgeving. Regionale samenwerking zouden we moeten gebruiken om opwekcapaciteit effectief te realiseren en procedures te versnellen.”
