De meeste ondernemers bouwen niet automatisch een volledig pensioen op. Voor een financieel onbezorgde oude dag moet je zelf maatregelen nemen. Welke opties zijn er voor jouw pensioen?
Gevolgen van de nieuwe pensioenwet
Op 1 juli 2023 is de Wet toekomst pensioenen ingegaan. Deze wet start met een overgangsfase van enkele jaren. In die periode worden afspraken gemaakt over het aanpassen van bestaande pensioenregelingen. De nieuwe wet geeft zelfstandig ondernemers in 2023 al meer mogelijkheden om belastingvriendelijk extra pensioen op te bouwen. Op 1 januari 2028 moeten bestaande pensioenregelingen zijn aangepast en gaat de wet volledig in werking.
Basispensioen AOW
De basis voor je pensioen is de Algemene Ouderdomswet (AOW). Dit wordt ook wel het eerste pijler pensioen genoemd. Iedereen die in Nederland woont of werkt is via deze volksverzekering automatisch verzekerd. Ook als je geen inkomen hebt, bouw je AOW op. De uitkering start in de maand nadat je jouw pensioenleeftijd hebt bereikt. Sinds 1 januari 2013 is de AOW-leeftijd niet meer 65 jaar. De pensioenleeftijd verschuift.
Pensioenleeftijd
In 2023 is de AOW-leeftijd 66 jaar en 10 maanden. In 2024 wordt dat 67 jaar. Daarna wordt de pensioengerechtigde leeftijd gekoppeld aan de gemiddelde levensverwachting. Je AOW-leeftijd bereken je op www.svb.nl.
Aanvullende voorzieningen
De AOW-uitkering geeft je een basisinkomen zodra je de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Een aanvulling op de AOW komt soms uit pensioenfondsen waaraan je verplicht deelneemt. Dat heet de tweede pijler. En natuurlijk kun je ook zelf je pensioenopbouw regelen. Dat heet pensioenbouw in de derde pijler.
Pensioen | Bedrijfsrisico’s de baas
Deelname pensioenfonds soms verplicht
Ben je actief in een van de volgende beroepsgroepen of bedrijfstakken? Dan geldt ook voor jou als zelfstandig ondernemer een verplichte deelname aan de pensioenregeling in de tweede pijler. De feitelijke werkzaamheden van je onderneming zijn hiervoor bepalend. Op basis van de omschrijving van je werkzaamheden krijg je bij je inschrijving in het Handelsregister een activiteitencode (SBI-code). Check regelmatig even of je inschrijving nog overeenkomt met de werkelijkheid en pas de gegevens aan als dat nodig is. De SBI-code is voor de pensioenfondsen een belangrijke indicator voor verplichte deelname. Je moet je zelf bij het pensioenfonds aanmelden.
- schilders-, glaszetters- en afwerkbedrijf
- natuursteenbedrijf, terrazzo-/vloerenbedrijf en stucadoors- en afbouwbedrijf
- apothekers
- dierenartsen
- fysiotherapeuten
- verloskundigen
- huisartsen
- medisch specialisten
- (kandidaat) notarissen
- loodsen
- roeiers in het Rotterdamse havengebied
Experiment: pensioenfondsen open voor ondernemers
Als onderdeel van de Wet Toekomst Pensioenen mogen pensioenfondsen een vijfjarig experiment starten. Hierbij kun je als ondernemer vrijwillig pensioen opbouwen bij het pensioenfonds van jouw sector. Je neemt zo deel aan dezelfde pensioenregeling als werknemers uit jouw branche. Er zijn geen toegangsvoorwaarden en er is geen medische keuring.
Als het experiment niet slaagt, stopt je pensioenopbouw bij het fonds. Het opgebouwde pensioen kun je laten staan. Of je kunt een waardeoverdracht vragen naar een lijfrenterekening. Individueel kun je de pensioenopbouw nog voortzetten, net als bij de voorzetting uit loondienst.
De ingangsdatum van dit experiment is nog niet bekend.
Vrijwillige pensioenregelingen
Naast de verplichte regelingen kun je ook zelf pensioen opbouwen. Daarvoor bestaan verschillende mogelijkheden die met een belastingvrijstelling worden ondersteund.
Op 1 juli 2023 is deze vrijstelling voor pensioenopbouw in de derde pijler met terugwerkende kracht tot begin 2023 verruimd van 13% naar 30% van je jaarruimte. Het maximale inkomen dat meetelt voor het berekenen van je jaarruimte is verhoogd naar 128.810 euro. De maximale jaarruimte is hierdoor 34.550 euro.
De jaarruimte is dat deel van je inkomen van vorig jaar, waarover je nog niet op een andere manier pensioen opbouwt. Omdat je al AOW opbouwt, mag je een deel van je inkomen niet gebruiken voor je pensioenopbouw. Voor 2023 is dit bedrag (de AOW-franchise) 13.646 euro. Bouw je (verplicht) pensioen op bij een pensioenfonds? Dan krijg je via het jaarlijkse uniform pensioenoverzicht (UPO) de Factor-A door. Deze Factor-A x 6,27 vermindert je jaarruimte.
Heb je in 2022 gebruik gemaakt van de Fiscale oudedagsreserve (FOR)? Dan moet je het opbouwbedrag van 2022 ook nog van je jaarruimte aftrekken.
Berekening jaarruimte
|  stap 1. bruto inkomen 2022 (max meetellend € 128.810) |  € | |
|  stap 2. AOW-franchise |  € 13.646 | |
|  stap 3. bereken stap 1 – stap 2 = inkomen voor jaarruimte |  € | |
|  stap 4. eventueel: in 2022 opgebouwd via pensioenfonds | factor-A x 6,27 |  € |
|  stap 5. eventueel: in 2022 opgebouwde FOR | max € 9.632 |  € |
| stap 6. bereken stap 4 + stap 5 = totaal elders opgebouwd |  € | |
| stap 7. bereken stap 3 – stap 6 |  € | |
| stap 8. bereken 30% x uitkomst stap 7 = jaarruimte (max € 34.550) |  € |
De jaarruimte kun je gebruiken voor de aankoop van een pensioenproduct.
Heb je in de afgelopen jaren de jaarruimte niet (maximaal) gebruikt? Het restant is dan reserveringsruimte geworden. Sinds 1 juli 2023 mag je de reserveringsruimte tot 10 jaar terug alsnog belastingvrij gebruiken. Dat was eerder tot 7 jaar terug.
Zzp-pensioen
Als zzp’er kun je deelnemen aan speciale vrijwillige regelingen voor zzp-pensioen. Verschillende marktpartijen bieden deze regelingen aan.
Voortzetting pensioenregeling uit loondienst
Start je vanuit loondienst? Dan kun je soms de pensioenregeling van je ‘oude’ werkgever vrijwillig voortzetten. Je betaalt dan zelf de volledige pensioenpremie. Deze pensioenpremie is 10 jaar fiscaal aftrekbaar. De vrijwillige voortzetting vraag je aan binnen negen maanden na de beëindiging van je loondienst. Voor meer informatie kun je terecht bij je voormalige werkgever of de pensioenuitvoerder.
Lijfrente en banksparen
Je kunt je pensioen ook regelen met een lijfrenteverzekering of via een geblokkeerde bankspaarrekening. Dan betaal je periodiek (bijvoorbeeld per maand) een bedrag (premie) of je stort een bedrag ineens (koopsom) bij een verzekeraar of bank. Deze inleg is tot een bepaald bedrag aftrekbaar. Met de Rekenhulp Lijfrentepremie bereken je hoeveel je maximaal mag aftrekken. Over het geld dat je spaart in een lijfrente betaal je (nog) geen inkomstenbelasting of vermogensheffing.
Met de premies of de koopsom bouw je kapitaal op om straks een lijfrente te kopen. Er zijn verschillende soorten lijfrentes. Er zijn lijfrentes voor een bepaalde tijd, lijfrentes die eindigen bij jouw overlijden en lijfrentes die jouw nabestaanden krijgen als je overlijdt. Welke lijfrente voor jou het meest geschikt is, hangt af van jouw persoonlijke wensen en omstandigheden. Overleg hierover met een gespecialiseerd adviseur.
De uitkeringen uit de lijfrente worden belast in box 1 van de inkomstenbelasting. De verzekeraar of bank houdt deze belasting in bij de uitkeringen.
Zelf voor pensioen sparen
Je kunt ook privé sparen en beleggen voor je pensioen. Het vermogen dat je opbouwt is voor de inkomstenbelasting belast in box 3. Een deel van je vermogen is vrijgesteld van belasting. Dat is het heffingsvrij vermogen. Als je zelf spaart, staat jouw geld niet vast. Je kunt er mee doen wat je wilt.
Fiscale Oudedagsreserve (FOR)
Tot 2023 kon je een deel van de winst reserveren voor een fiscale oudedagsreserve (FOR). Vanaf 2023 kun je de FOR niet meer verder opbouwen. De eerder opgebouwde FOR-reserves blijven staan en worden volgens de oude regels afgewikkeld.
Je pensioen berekenen
Wil je weten hoeveel pensioen je tot nu toe hebt opgebouwd? Mijnpensioenoverzicht.nl geeft inzicht in jouw AOW en opgebouwde pensioenen bij je (voormalige) werkgever(s). Je logt in met DigiD. Deze website haalt de informatie op van bijna alle pensioenfondsen. Het pensioen dat je als zelfstandige opbouwt, staat er niet op (tenzij je door beroepsgroep of bedrijfstak een verplichte pensioenvoorziening hebt).
Kom je financieel uit?
Of je na je pensioen financieel uitkomt, hangt naast de bedragen ook af van je wensen en plannen. Het stappenplan van Nibud geeft inzicht. Je kunt daar ook voor jouw situatie berekenen hoeveel je nu opzij moet zetten voor de opvulling van een eventueel pensioentekort.
Bekijk je persoonlijke aandachtspunten
Tot je pensioenleeftijd maak je in je leven dingen mee die van invloed zijn op je pensioen. De tool Later goed geregeld van Wijzer in geldzaken geeft tips die bij je persoonlijke situatie passen.
KVK Verzekeringscheck
Met verzekeringen kun je je indekken tegen risico’s waar je als ondernemer mee te maken krijgt. Bekijk met de KVK Verzekeringscheck welke verzekeringen je nodig hebt.
