Midden-Brabantse ondernemers werken aan arbeidsproductiviteit met oog voor mens en organisatie

Met automatiseren en robotiseren verbeter je de arbeidsproductiviteit. Maar wat betekent dit voor de medewerkers en je organisatie? Deze vraag stond centraal bij de inmiddels derde werksessie van het mens- en organisatielab op 6 september bij Van Schijndel Metaal in Dongen. Dit open innovatieproject is onderdeel van het lerend netwerk Slimmer werken van Midpoint Brabant, dat in maart van start is gegaan. Bedrijven en onderwijsinstellingen in Midden-Brabant leren hier van elkaar hoe ze techniek kunnen gebruiken om de arbeidsproductiviteit te verhogen. En dit hand in hand te laten lopen met de organisatie en haar mensen.

Mens en technologie

‘Slimmer en efficiënter werken voor productiviteitsgroei is niet alleen een technologische uitdaging, maar ook een organisatie- en verandervraagstuk. Een samenspel tussen mens en technologie,’ zegt Petra Mouthaan, programmamanager Smart Industry bij Midpoint Brabant. ‘Van medewerkers vraagt dit om open te staan voor veranderingen bij het doorvoeren van data en technologie op de werkvloer. In de praktijk is hier in het mkb echter weinig tijd voor en ontbreekt het vaak aan expertise. Met Slimmer werken gaan mkb-bedrijven laagdrempelig aan de slag. In werksessies van het mens- en organisatielab leren ondernemers hoe ze dit kunnen aanpakken. Deze methode staat ook model voor het lab productieautomatisering, dat eveneens onderdeel is van Slimmer werken.’

Verdiepende vragen

In de werksessies bespreken de deelnemers hun praktijkvragen van de werkvloer en de actieplannen die hieruit voortvloeien. Ook volgen ze mini-colleges van Avans Hogeschool over factoren die de productiviteit kunnen beïnvloeden, wordt er gereflecteerd op relevante ontwikkelingen en wat die betekenen voor de praktijk. Omdat het mbo- en hbo-onderwijs en de ondernemers letterlijk naast elkaar zitten en samenwerken, wordt het gat tussen praktijk en onderwijs ook kleiner.  Onder leiding van de kernteamleden Ingrid Berens (projectleider mens- en organisatielab) en Arnold Versteeg (VPT Versteeg) vertelden de ondernemers in de derde sessie over hun aanpak en voortgang.

Aanpak op maat

Pieter van Opstal is algemeen directeur van Dubré, producent van machineonderdelen. Zijn bedrijf is voortvarend van start gegaan: ‘Wij zijn begonnen met een brainstorm over wat er bij onze mensen leeft in relatie tot het werkproces. We constateerden dat jongere en oudere medewerkers anders in het leven staan en andere dingen nodig hebben om zich te ontwikkelen. En dat dit een andere aansturing vraagt. Opvallend is wel dat ze allen houvast willen in de vorm van enigszins directief leiderschap. We gaan nu een expert inschakelen voor een concrete aanpak om de soft en hard skills te combineren.’

Norsk Hydro pakt zijn vraagstuk op een andere manier aan. Manufacturingmanager Anton Kuijs: ‘Wij hebben een derdejaars Technische Bedrijfskunde-student ingeschakeld. Met een frisse blik betrekt hij iedereen – van jong tot oud – bij het vraagstuk om de duurzame inzetbaarheid van onze mensen te verhogen zonder meteen nieuwe machines aan te hoeven schaffen.’

Van Schijndel Metaal heeft een eigen medewerker een centrale rol gegeven. Directeur Jessica van Schijndel merkt dat dit goed werkt: ‘Onze directeur Operations is communicatief heel sterk en schakelt dan ook heel makkelijk met onze medewerkers. Hij zorgt dat dingen ook echt voor mekaar komen. Hierdoor werkt onze lasmedewerker nu met grote precisie en doorzettingsvermogen aan een cobot, oftewel een robot die bedoeld is om samen te werken met mensen in een gemeenschappelijke werkomgeving. Elektrolas uit Waalwijk helpt ons bij het verfijnen van de techniek en via het lerend netwerk gaan we nu ook het ROC Tilburg bij onze onderzoeksvraag betrekken.’

VPT Versteeg heeft een actieplan ontwikkeld rond de vraag hoe je de optimale werkplek zou kunnen creëren om het maximale uit de interactie tussen mens en machine te halen. Manager manufacturing Pieter de Ruyter: ‘We willen er voor zorgen dat de operators op de werkvloer hun zware fysieke werkzaamheden lichamelijk kunnen blijven uitvoeren en dat het werk ook voor onze toekomstige collega’s interessant blijft om te doen.’

De ART Group gaat voor een stapsgewijze aanpak. Dit internationale toolingbedrijf richt zich op de vraag hoe je kennis en kunde kunt vastleggen en overdragen aan collega’s.

Vervolg

En wat is nu de volgende stap? Petra Mouthaan: ‘De ervaringen, inzichten en actieplannen delen we in ons kernteam Slimmer werken. Vervolgens adviseren we de ondernemer over welke ondersteuning nodig is en welke experts uit het onderwijs en bedrijfsleven ze het beste kunnen inschakelen. Onderzoeksvragen testen we in de innovatie- en experimenteeromgeving van ROC Tilburg, dat wil gaan werken aan de opbouw naar een practoraat Smart Industry. Avans Hogeschool gaat vanaf 23 oktober een meerjarig praktijkonderzoek doen naar verbetering van de productiviteit vanuit het perspectief brede welvaart.’

Onderzoek Brede productiviteit

Vanuit het Avans Center of Expertise Brede Welvaart en Nieuw Ondernemerschap leidt lector Ton van Kollenburg dit onderzoek. Hij licht toe: ‘Er is al veel onderzoek gedaan naar de financiële resultaten van verbetering van productiviteit. Waar wij vooral in zijn geïnteresseerd, is de combinatie van economische, sociale en ecologische efficiëntie, en waardecreatie. We noemen dit brede productiviteit. Het onderzoek bestaat uit twee delen. Een top-downbenadering met een literatuurstudie en een vragenlijst om de belangrijkste invloedsfactoren te bepalen. En een bottom-up benadering waarbij we samen met ondernemers onderzoeken wat geschikte praktische toepassingen zijn. In de komende drie jaar werken we toe naar een methode waar mkb-bedrijven deze brede productiviteit mee kunnen meten en verbeteren. Dit gaat ze ook helpen bij het rapporteren van social responsibility-activiteiten. Het onderzoek wordt ondersteund en gefinancierd door Midpoint Brabant, REWIN, Metaalunie, FME en Provincie Noord-Brabant.’

Fun

Ingrid Berens concludeert: ‘Het is mooi om te zien hoe ondernemers aan de slag gaan met inzichten uit de praktijk waar ze zich niet direct bewust van waren. Zo helpen ze niet alleen zichzelf, maar ook elkaar. Fantastisch hoe enthousiast zij zijn over het lerend netwerk. Want daar begint het uiteindelijk mee: fun in je werk!’

Deelnemende organisaties

Momenteel doen er naast de onderwijsinstellingen ROC Tilburg, Avans en Fontys zeven bedrijven mee aan het lerend netwerk Slimmer werken: Van Schijndel Metaal, ART Group, MK Gilze, VPT Versteeg, Hydro, Dubré en Espero. In november start een tweede kring van mkb-maakbedrijven.

Meer informatie of aanmelden

Heb je met jouw mkb-maakbedrijf interesse in deelname aan het open lerend netwerk Slimmer werken? Neem dan contact op met Petra Mouthaan: petramouthaan@midpointbrabant.nl, tel. 06 51 59 29 91.