Midden-Brabant wil uitgroeien tot dé circulaire maakregio van Nederland

Dit is een publicatie van Make it in Tilburg.

Of je het wilt of niet, je zult je organisatie de komende jaren moeten verduurzamen. Er komen steeds meer regels om in 2050 volledig circulair en energieneutraal te zijn. In Midden-Brabant leggen Tilburg en Waalwijk de lat nog hoger: 100% CO2-neutraal in 2045 en volledig circulair in 2043. In 2030 moet de Nederlandse economie 50% minder afval genereren en gebruik maken van circulaire materialen zoals biobased materialen en opgewaardeerde “afvalstromen”. Als regionale ontwikkelingsorganisatie helpt Midpoint Brabant je om hiermee aan de slag te gaan. Altijd samen met andere partijen. Want verduurzamen werkt pas echt als de hele keten meedoet.  

“Circulariteit is nog altijd onderbelicht ten opzichte van bijvoorbeeld de energietransitie”, aldus Joost Ploos van Amstel, programmamanager Duurzame economie bij Midpoint Brabant. “Het vraagt om extra inspanningen en afstemming met andere schakels in de keten. De effecten zijn niet altijd direct zichtbaar, maar als bedrijf moet je wel nu aan de bak. 2030 nadert al snel en wetgever en afnemers gaan steeds meer eisen stellen.”

Joost gelooft stellig in een pragmatische aanpak: “We laten zoveel mogelijk in de praktijk zien hoe de circulair economie werkt. We informeren en inspireren ondernemers en gaan met hen in gesprek. We onderzoeken ter plaatse wat er mogelijk is. Gewoon doen dus!”

Up New

In 2020 lanceerde Midpoint Brabant het initiatief Up New. Dit is een ecosysteem van allerlei partijen die samen werken aan circulaire oplossingen voor onze samenleving. Joost: “Bij Up New werken we met living labs. Dit kunnen fysieke leer-, experimenteer- en maakplekken zijn of gewoon intensieve samenwerkingen tussen partijen in een productketen, zoals ondernemingen, onderwijs- en kennisinstellingen, overheden en inwoners. Bij circulariteit focussen we op verschillende sectoren. Immers, de circulaire cirkel is pas rond als de hele keten aansluit. De wereld verandert continu, is dynamisch en snel. Living labs zijn helemaal van deze tijd.”

Textiel, leder en voeding

Vincent van Rijsewijk is projectmanager Circulaire economie bij Midpoint Brabant. Hij licht toe welke living labs er al zijn of gaan komen: “Momenteel loopt voor textiel een onderzoek naar een fysieke hub in textielstad Tilburg. Voor leder bekijken diverse organisaties in De Langstraat de mogelijkheden van kleinschalig plantaardig looien in Dongen en de samenwerking met het indrukwekkende nieuwe Schoenenkwartier in Waalwijk. En voor Food werken Up New en 013Food samen om ondernemers te ondersteunen bij de het verduurzamen van de productie en consumptie van voedsel. De eerste fysieke Up New Food locatie is Daktuin Moes in hartje Tilburg: een groene, circulaire daktuin met dakcafé waar je circulaire toepassingen in de praktijk kunt ervaren.”

Bouwhub

Voor de bouwsector is de Coöperatie Bouwhub Midden-Brabant opgericht. Vincent: “Veel bouwmaterialen uit sloop lenen zich voor hergebruik. Soms is daar eerst een bewerking voor nodig. Bovendien moet dat materiaal in de juiste kwaliteit en hoeveelheid én op het juiste moment beschikbaar zijn voor bouwprojecten. Via deze bouwhub worden materialen digitaal en fysiek aangeboden en kunnen bouwers bijvoorbeeld boodschappenlijstjes indienen. Zo worden vraag en aanbod beter afgestemd en wordt beter inzichtelijk welke materialen op welk moment vrijkomen voor hergebruik.”

Een kopgroep van bouw- en sloopbedrijven uit de regio trekt deze kar en heeft in december een coöperatie opgericht, zodat andere bedrijven maar ook woningbouwcorporaties en overheden aan kunnen sluiten. Midpoint Brabant zorgt via Up New en samen met Bouwend Nederland afdeling Brabant Mid-West voor de begeleiding. In een eerdere fase hebben studenten van Avans gewerkt aan verschillende deelprojecten voor de bouwhub, zoals het uitwerken van de businesscase en de operationele organisatie van de bouwhub. Een kwartiermaker zorgt er de komende maanden voor dat de organisatie van én de handel in circulaire materialen een versnelling krijgt, onder meer door de relatie met belanghebbende partijen te intensiveren. Ook verkent de groep de aansluiting bij projecten waarmee de logistiek wordt geoptimaliseerd.

Hergebruik van materialen en reststromen

Een ander initiatief is het Circulair Ambachtscentrum Tilburg (CAT). Vincent: “Dit wordt een plek in Tilburg waar je  het grof huishoudelijk afval naar toe brengt. De geretourneerde spullen worden opgeknapt voor hergebruik of de grondstoffen worden gebruikt voor nieuwe producten. Gemeente Tilburg, BAT en Midpoint Brabant bekijken momenteel welke ondernemers bij dit centrum een plek krijgen om gebruikte spullen weer hoogwaardig in de markt te zetten.”

Joost vult aan: “Hiernaast is er nog Symbiosis4Growth. Hierbij komen organisaties uit West- en Midden-Brabant en Zeeland samen om rest- en bijstromen uit te wisselen met het oog op een positieve bijdrage aan het milieu, kostenbesparing én innovatie. Het loont echt de moeite om hier aan mee te doen, temeer daar er deskundige ondersteuning en financiële bijdragen beschikbaar zijn.”

Naast de living labs en samenwerkingsverbanden is Up New ook een actief ecosysteem met een online portaal. Op de website up-new.nl, LinkedIn en Instagram kun je je laten inspireren en actief meedoen met uitwisselen van ideeën en praktijkervaringen over circulair ondernemen en onderwijs.

Green Deal

Samen met diverse partners helpt Midpoint Brabant met zogeheten Green Deals bij het verduurzamen van ondernemingen op bedrijventerreinen in Midden-Brabant. Na Kraaiven en Vossenberg (2018- 2021) loopt nu de tweede Green Deal in Tilburg op de bedrijventerreinen Loven en Kanaalzone. In november 2022 start de Green Deal in Waalwijk.

Veronique Berendsen, projectmanager Energietransitie Midpoint Brabant: “Ging de eerste Green Deal vooral over energie besparen, bij de nieuwe draait het om een integrale aanpak van energietransitie, klimaatadaptatie én circulaire economie. Denk hierbij aan energie besparen en opwekken, vergroening van het terrein, waterberging en circulaire productie en processen. Op basis van behoeftebepalingsgesprekken krijg je als bedrijf advies op maat. Zo kun je daadwerkelijk concrete stappen zetten.”

Klimaatmaatregelen

Ook op het gebied van klimaatadapatie ondersteunt Midpoint Brabant ondernemers. Projectmanager Nicole van Hoof: “Met het project Een Gezond Leisureklimaat helpen we je met het beschermen van je bedrijf tegen droogte, hitte en hoosbuien die het gevolg zijn van klimaatverandering. Ook kun je meedoen aan een workshop of klimaatsafari. Hierbij ervaar je hoe andere ondernemers onderwerpen als groen, water, energie, afval en hergebruik aanpakken, en doe je tips en ideeën op voor je eigen bedrijf.”

Starten met CIRCO Track

Om een idee te krijgen wat er allemaal op je af kan komen op het gebied van duurzaamheid, is het aan te bevelen om eerst een CIRCO Track van CIRCO Hub Brabant te volgen. In drie dagen ontvang je praktische handvatten om direct aan de slag te gaan met de vraag hoe je in jouw bedrijf én de productketen waardeverlies in materiaal, tijd, energie of mankracht kunt ombuigen naar meerwaarde. Kortom, je leert hoe je samen circulair onderneemt. Na de track weet je welke innovatieve businessmodellen en circulaire productontwerpen je kunt ontwikkelen. Een business developer of CESI-coach (Circulaire Economie Smart Industry) van Midpoint Brabant helpt je verder met validatie, marktbewerking en financiering.

Zorg dat je er klaar voor bent

De komende jaren komt er veel op ondernemingen af. “Onderschat dit niet”, benadrukt Joost. “Er komen productpaspoorten waarin je de samenstelling en technische gegevens van je producten moet vastleggen. Naast niet-elektrische producten komt er ook voor categorieën als bouwmaterialen en textiel een uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV). En naast financiële rapportage wordt vanaf 2025 een duurzaamheidsrapportage verplicht voor het grotere mkb.”

Grote internationale ondernemingen moeten nu al volgens EU-richtlijnen meten en rapporteren. Als onderdeel van de toeleveringsketen zal ook het kleinere mkb worden gedwongen om informatie aan te leveren. “In Midden-Brabant ontwikkelen we daarom samen met onder meer Tilburg University inzichten en raamwerken voor het mkb om duurzaamheidsprestaties te meten, verbeteren en rapporteren. Verder hebben we voor grote bedrijven, gemeenten en woningcorporaties de praktische Masterclass Circulair aanbesteden ontwikkeld.”

Joost besluit: “Samen vormen we één groot living lab. Met ons groot mkb in de maakindustrie willen we voorloper zijn in circulaire maakproducten. Het is onze ambitie om Midden-Brabant te ontwikkelen tot dé circulaire maakregio van Nederland.”

Meer weten?

Wil je meer info of een gesprek over het verduurzamen van jouw organisatie? Neem dan contact op met de experts van Midpoint Brabant:

Circulair ondernemen: Vincent van Rijsewijk, 06 55115606, vincentvanrijsewijk@midpointbrabant.nl
Energietransitie: Veronique Berendsen, 06 53871247, veroniqueberendsen@midpointbrabant.nl
Klimaatadaptatie: Nicole van Hoof, 06 20889593, nicolevanhoof@midpointbrabant.nl

Voor het originele artikel van Make it in Tilburg klik hier.

GERELATEERD

Artikel gaat over

Meer berichten