De uiensector speelt een cruciale rol in de Zeeuwse landbouw en economie. Innovatie binnen deze sector is essentieel om concurrerend en duurzaam te blijven.
Uireka
Het Uireka-initiatief, een uniek samenwerkingsverband, brengt de hele keten, van zaadhuizen, boeren, toeleveranciers, onderzoekers en de overheid samen om de uienteelt te verbeteren en te verduurzamen onder het motto; ‘Volhoudbare uienteelt’. Gijsbrecht Gunter, voorzitter van de stuurgroep van Uireka, vertelt meer over Uireka en licht toe hoe Impuls Zeeland heeft geholpen bij het verkrijgen van cofinanciering.
Uireka: samen sterker in innovatie
“Uireka is in de periode 2015-2016 ontstaan als reactie op een jaar met veel koprot in de uien. Het idee was om ketenbreed, onafhankelijk onderzoek op te zetten, waarbij alle relevante partijen in de sector betrokken zijn. Het project omvat een breed scala aan deelnemers, waaronder alle negen zaadbedrijven in Nederland die uienzaad verkopen, handelaren (zowel verwerkers als exporteurs), toeleveranciers zoals CZAV en Agrifirm, de gewasbeschermingsmiddelen fabrikanten van zowel chemische als biologische middelen en startups.”
“Uireka heeft een gestructureerde aanpak voor het bepalen van onderzoeksonderwerpen. Het uitgangspunt is eenvoudig: ’Wie betaalt, bepaalt’. Deelnemers brengen ideeën in via een brainstormsessie, waarbij prioriteiten worden gesteld op basis van een trechtermodel waarbij de belangrijkste onderwerpen vanzelf naar boven komen. Er wordt niet alleen gericht op onderzoek, maar vooral op de praktische toepassing van de verkregen onderzoeksresultaten. Een belangrijk onderdeel van Uireka is daarom kennisdeling, waarbij de Uireka Academy is opgezet om kennis over te dragen aan adviseurs en anderen die regelmatig boeren bezoeken. Deze doelgroep van zogenaamde ‘erfbetreders’ speelt een cruciale rol in een goede kennisoverdracht.”
De rol van Impuls Zeeland
Uireka wordt sinds 2017 gefinancierd vanuit het Rijk en het bedrijfsleven. Sinds 2020 is ook de BO-Akkerbouw aangehaakt. In 2022 stopte de financiering van het Rijk vanwege de focus van Uireka op kennisdeling in plaats van onderzoek. “Vanuit het bedrijfsleven hadden we al geld op tafel gelegd en we wilden zeker geen onderzoeksjaar verloren laten gaan. Daarom hebben we een beroep gedaan op de provincies Zeeland en Flevoland voor financiële ondersteuning. Impuls Zeeland heeft een belangrijke rol gespeeld in het aanvragen van de cofinanciering van de Provincie Zeeland”, vertelt Gijsbrecht.
Laurens Meijering, Projectmanager Agrifood bij Impuls Zeeland, heeft ondersteund in dit traject. “We hebben een bijdrage geleverd aan het aanpassen van het bestaande projectplan om te kunnen voldoen aan de provinciale subsidie eisen. Met onze kennis van de procedures en staatssteunregels konden wij daarnaast het Uireka-samenwerkingsverband goed ondersteunen. Wij zijn blij een rol te hebben kunnen spelen in de continuïteit van het Uireka project.”
Belangrijk onderdeel van het Zeeuwse agrofoodcomplex
De cofinanciering vanuit Provincie Zeeland zorgt voor continuïteit in het onafhankelijk ketenbrede onderzoek en de ontwikkeling van de uiensector naar een volhoudbare teelt. In Zeeland lopen er onderzoeksprojecten vanuit Uireka op het gebied van irrigatiemethoden, belangrijk gezien de zoetwaterbeschikbaarheid in Zeeland. Sinds 2017 halveerde het Zeeuwse zaaiuienareaal van ruim zesduizend naar amper drieduizend hectare. De belangrijkste reden is gebrek aan zoet water en het efficiënt omgaan met schaars beschikbaar water. Maar ook wordt er geëxperimenteerd met verschillende teeltsystemen, bemestingstechnieken en insectenbestrijding. En natuurlijk de vertrouwde onafhankelijke rassenlijst die gewaardeerd wordt door de telers om de juiste rassenkeuze te maken.
Met de bijdrage van de Provincie Zeeland is het Uireka onderzoek geborgd tot eind 2025. Gijsbrecht Gunter is blij met de hulp van Impuls. De bestuurlijke toezegging was er weliswaar, maar het is nog geen sinecure om daarna een aanvraag in te dienen. “Laurens heeft daarin een cruciale rol gespeeld!”
