Nederland is een land van sociale zekerheden, gelukkig maar. Eén daarvan is de WIA, de Wet Werk en Inkomen uit Arbeidsvermogen. Dit is een uitkering voor mensen die arbeidsongeschikt zijn geraakt en dus geen inkomen uit arbeid kunnen halen, of in ieder geval niet op een vergelijkbaar niveau als voordat ze hun aandoening opliepen. Zoals al dit soort wettelijke regelingen, is ook de WIA regelmatig aan verandering onderhevig. Hoe zit de WIA-uitkering er anno 2023 uit? We bespreken alles wat je erover moet weten.
Na twee jaar arbeidsongeschiktheid van kracht
De eerste twee jaar van ziekte moet een werkgever zelf loon doorbetalen. Daarna hoeft dat in de meeste gevallen niet meer. Dan is de WIA van kracht, mits er sprake is van minimaal 35 procent arbeidsongeschiktheid. De WIA loopt via het UWV, dat middels een keuring bepaalt wat het percentage van arbeidsongeschiktheid is. Daarvoor wordt gekeken naar de klachten en welke functies men nog wél zou kunnen uitoefenen. Daarvan wordt een gemiddeld salaris afgetrokken van het laatstverdiende salaris voordat men ziek werd, en zo wordt het arbeidsongeschiktheidspercentage vastgesteld.
WIA alleen voor verzekerden
Zoals bij verschillende regelingen in Nederland, moet je er wel zelf aan hebben bijgedragen om er gebruik van te kunnen maken. Met andere woorden: je moet betaald hebben voor een WIA-verzekering. Nu doen alle ambtenaren en anderen die bij een Nederlands bedrijf in loondienst zijn dat automatisch zonder dat ze daar zelf iets voor hebben hoeven te regelen. Bij zzp’ers is dat helaas anders: als zij toen ze nog niet ziek waren niet al een vrijwillige WIA-verzekering hadden afgesloten bij het UWV, kunnen ze geen aanspraak maken op een WIA-uitkering.
70 tot 75 procent van het loon
Een WIA-uitkering bedraagt 70 tot 75 procent van het laatstverdiende loon voordat men ziek werd. Dat komt mede omdat de WIA eigenlijk uit twee verschillende uitkering bestaat. In de meeste gevallen komt men terecht in de WGA (werkhervatting gedeeltelijke arbeidsgeschikten), een loongerelateerde uitkering. Deze bedraagt de eerste twee maanden 75 procent en daarna 70 van het WIA-maandloon en duurt tussen de 3 en 24 maanden. Daarna kan nog sprake zijn van een vervolguitkering of loonaanvullingsuitkering. Voor mensen die niet meer behandeld worden voor hun aandoening en volledig en duurzaam arbeidsongeschikt worden geacht, is er de IVA (inkomensvoorziening volledig arbeidsongeschikten), die 75 procent van het vastgestelde WIA-maandloon bedraagt.
Verandering in situatie mogelijk
Arbeidsongeschikt is niet altijd een constant iets. Er kan verandering komen in de medische situatie die ook gevolgen kan hebben voor de WIA-uitkering. Bijvoorbeeld bij verslechtering van de medische situatie, waardoor het arbeidsongeschiktheidspercentage hoger kan worden. Maar bij verbetering van de medische situatie kan een uitkering (aangevraagd door de werkgever als eventueel eigenrisicodrager of het UWV zelf) tot het stoppen van de uitkering leiden.
De WIA is dus helaas niet voor iedereen en ook niet per se iets waar je de rest van je leven op kunt rekenen. Maar ondanks dat is het natuurlijk wel een uitstekende zaak dat er zo’n regeling bestaat in Nederland en dat veel mensen daar een waardevol vangnet bij arbeidsongeschiktheid aan hebben.
